ΝΑ ΜΗΝ ΕΠΙΤΡΕΨΟΥΜΕ ΝΑ ΓΙΝΕΙ Ο ΥΜΗΤΤΟΣ "ΠΑΡΚΙΝΓΚ" ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ!

Από τον Δημήτρη Χατζηστέλιο
Δημότης - Μέλος της Επιτροπής Διαβούλευσης Δήμου Βύρωνα.

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΒΥΡΩΝΑ ή
Πώς μία «αριστερή» δημοτική αρχή δικαιολογεί στο βωμό του κέρδους την περαιτέρω καταστροφή του Υμηττού και ανοίγει το δρόμο της ιδιωτικοποίησης απορριμμάτων και υποβάθμισης της καθημερινότητας των δημοτών;
Με συνοπτικές διαδικασίες η Δημοτική Αρχή -με την πλήρη προσωπική ευθύνη του Δημάρχου κ. Κατωπόδη- έφερε στην Επιτροπή Διαβούλευσης του Δήμου Βύρωνα και στους φορείς του δήμου μία μελέτη 200 περίπου σελίδων για τη διαχείριση των απορριμμάτων και της ανακύκλωσης στο δήμο.
«Συνοπτικές διαδικασίες» είναι επιεικής χαρακτηρισμός για τη διαδικασία που ακολουθήθηκε. Συγκεκριμένα στις 22/10/15 δόθηκε σε επικεφαλίδες μία 13σέλιδη περίληψη της μελέτης, στις 26/10/15 δόθηκε η μελέτη στους φορείς και στις 29/10/15 κλήθηκαν φορείς και δημότες να «διαβουλευτούν» σε μία μελέτη που τελικά δεν προλάβαιναν να διαβάσουν. Λόγω έλλειψης απαρτίας η Επιτροπή Διαβούλευσης ανέβαλε τη προγραμματισμένη συζήτηση για την επόμενη ημέρα 30/10/15. Εκεί εκδηλώθηκε η σαφή θέληση του Δημάρχου να τελειώνει άμεσα η συζήτηση για να πάει άρον, άρον στο Δημοτικό Συμβούλιο τη Δευτέρα 2/11/15 η συγκεκριμένη μελέτη και σχεδιασμός, ώστε να αποτελέσει απόφαση του Δήμου προς υλοποίηση.
Έχει επίσης σημασία να επισημανθεί πως στην Επιτροπή Διαβούλευσης του Δήμου πολλοί φορείς δεν είχαν παραστεί στη συνεδρίαση –και με δική τους ευθύνη– γεγονός που έτσι και αλλιώς καθιστά –για να το πούμε κομψά– υπερβολή να παρουσιάζεται μία συνάντηση με τέτοια χαρακτηριστικά ως «δημόσια διαβούλευση».
Είναι σαφές πως η Δημοτική Αρχή υπολογίζοντας τις πιθανές αντιδράσεις στους σχεδιασμούς που προετοιμάζει, προτιμά να αιφνιδιάσει τους δημότες και όχι να θέσει σε δημόσιο διάλογο τα σχέδια της. Προτιμά να κλείσει την κουβέντα εδώ και τώρα.
Ο αντιδήμαρχος υπηρεσίας καθαριότητας του δήμου κ. Μαυρίκης υπεραμύνθηκε της «διαδικασίας» θεωρώντας την 13σέλιδη περίληψη επαρκέστατη ενημέρωση και τον χρόνο αρκετό για να σχηματίσει κανείς άποψη, ενώ δήλωσε πως το Σωματείο Εργαζομένων Δήμου Βύρωνα έχει τη μελέτη εδώ και 20 ημέρες, για να ανασκευάσει στη συνέχεια και να παραδεχθεί πως έχει δώσει τη μελέτη μόνο από την Τρίτη 20/10/15 και να ανασκευάσει και πάλι και να παραδεχθεί πως ουσιαστικά έχει δώσει και στο Σωματείο Εργαζομένων μόνο την 13σέλιδη περίληψη της μελέτης στην προαναφερόμενη ημερομηνία.
Ο Δήμαρχος κ. Κατωπόδης, ενώ ειπώθηκε πως η μελέτη είναι σε εξέλιξη εδώ και ένα έτος, σε αναστροφή του λόγου του δήλωσε πως είναι ο χρόνος που τον πιέζει να κινηθεί με πιεστικές και άμεσες διαδικασίες για να προλάβει να ενταχθεί σε πόρους χρηματοδότησης και εξήγησε το γεγονός πως δεν έδωσε έστω 10 ημέρες για να υπάρξει κάποια συζήτηση γιατί «έτσι και αλλιώς πρόκειται για μία διαρκής διαδικασία» (σ.σ. που θα λήξει βέβαια με μία άμεση απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου έγκρισης ενός σχεδιασμού).

Τί ακριβώς όμως είναι και αφορά αυτή η μελέτη;
Ουσιαστικά πρόκειται για έναν τοπικό σχεδιασμό στα πλαίσια ευρύτερου σχεδιασμού της Περιφέρειας για τη διαχείριση απορριμμάτων. Κεντρικό ρόλο –και σωστά– στο σχεδιασμό αυτό παίζει ο ρόλος της ανακύκλωσης και επιχειρεί με διάφορους τρόπους να συγκεκριμενοποιήσει έργα και κόστη για την αυξημένη διαχείριση της ανακύκλωσης και των απορριμμάτων.
Ωστόσο, ενώ κάνει γενικόλογες αναφορές για το χρηματοδοτικό πλαίσιο των δράσεων (4 εκ. ευρώ), για το σεβασμό στο περιβάλλον και στον Υμηττό και στα δικαιώματα των εργαζομένων δεν υπεισέρχεται σε συγκεκριμένα ζητήματα (εύρεση χρηματοδοτικών πόρων, ρόλος του ιδιωτικού τομέα, εργασιακές σχέσεις, χωροθετήσεις έργων, διαχείριση απορριμμάτων μόνο του δήμου ή και όμορων δήμων και άλλα πολλά).
Η ίδια η εισηγήτρια, επιστήμονας και εκ των συντακτών της μελέτης κα Λαζαρίδη στην εισήγησή της ανέφερε χαρακτηριστικά πως αυτά είναι «πολιτικά ζητήματα» τα οποία δεν είναι το αντικείμενό της.

Η μελέτη μεταξύ άλλων προβλέπει:
- Επέκταση του σημερινού μηχανισμού ανακύκλωσης απορριμμάτων του Δήμου Βύρωνα.
- Δράσεις για τη διαλογή στη πηγή (τοποθέτηση κάδων, συλλογή σε συγκεκριμένες ημέρες υλικών κατευθείαν από τις οικίες, μέθοδοι οικιακής κομποστοποίησης κ.ά.).
- Χωροθέτηση δύο βασικών «πράσινων σημείων» συγκέντρωσης ανακυκλώσιμων απορριμμάτων. Το μεγαλύτερο ορίζεται ιδανικά ως έκταση στα 3 στρέμματα, ενώ κατά την εισηγήτρια αρκούν έστω και 1,5 με 2 στρέμματα. Το δεύτερο και μικρότερο σημείο αφορά σημείο «ταφής» και κομποστοποίησης πράσινων απορριμμάτων δηλαδή φαγώσιμα, έλαια, χόρτα, κηπευτικά κ.ά.

Στις εύλογες απορίες και πιέσεις προς τη Δημοτική Αρχή σχετικά με τη χωροθέτηση τέτοιων σημείων, η Δημοτική Αρχή αναγκάστηκε να παραδεχθεί πως αδυνατεί να βρει τέτοιους χώρους για τέτοιους σκοπούς στο οικιστικό σχέδιο και προτείνει κατ’ αρχάς 3 τοποθεσίες στη Β’ Ζώνη Υμηττού (χώρο Πικ-Νικ απέναντι από το νεκροταφείο, χώρος στη Ταταούλων, πλησίον εισόδου στο Θέατρο Βράχων στο τέρμα του 732 και δίπλα από τα σχολεία, εντός του Κουταλά σε κάποιο στρατόπεδο που ενδέχεται να διεκδικήσει και να χρησιμοποιήσει για αυτόν τον σκοπό). Για το δεύτερο σημείο που αφορά την μεταφορά οικιακών απορριμμάτων για κομποστοποίηση αναφέρθηκε η περιοχή της Εργάνης (σ.σ. η οποία επίσης ανήκει στη Β’ ζώνη Υμηττού).
Επίσης, παρά τα ευθύ ερωτήματα που έθεσε ο γράφων αλλά και άλλοι συνδημότες κανένα στέλεχος της Δημοτικής Αρχής δεν απέκλεισε ρητά:
- Την πιθανότητα σε έναν τέτοιο χώρο συγκέντρωσης ανακυκλώσιμων απορριμμάτων να γίνεται εισαγωγή απορριμμάτων από τους όμορους δήμους (σ.σ. με το αντίστοιχο «όφελος»).
- Πως τα κενά που θα δημιουργηθούν από συνταξιοδοτήσεις στους εργαζόμενους θα αναπληρωθούν από προσλήψεις μονίμου προσωπικού.
- Πως δεν θα υπάρξουν εργολάβοι και συμπράξεις Δημοσίου-Ιδιωτικού τομέα στη διαχείριση του σχεδίου και των απορριμμάτων.

Αντίθετα, τόσο ο Δήμαρχος όσο και άλλα στελέχη της Δημοτικής Αρχής εννόησαν σαφώς πως προσβλέπουν στην είσοδο απορριμμάτων από άλλους δήμους και πως δεν είναι δυνατόν να δημιουργηθούν τέτοιοι χώροι μόνο για χρήση της πόλης του Βύρωνα. Η φράση ήταν ότι τέτοια μεγέθη «αφορούν και άλλες γειτονιές».
Έγινε προσπάθεια από τα στελέχη της Δημοτικής Αρχής και τον Δήμαρχο για να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις επισημαίνοντας πως μιλάνε μόνο για το σχέδιο και πως είναι νωρίς να συζητήσουν για τα υπόλοιπα (χρηματοδοτήσεις, χωροθετήσεις κ.ά.).
Χαρακτηριστικά ανέφεραν πως θα μπορούσε η κατασκευή ενός τέτοιου χώρου να γίνει και σε άλλο γειτονικό δήμο (σ.σ. δηλαδή να μεταφέρουμε εμείς τα σκουπίδια μας σε κάποιους άλλους) και πως κάθε θέμα που θα προκύψει για τη χρηματοδότηση ή τη χωροθέτηση του χώρου θα συζητηθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο.
Είναι προφανές πως βρισκόμαστε μπροστά σε έναν σχεδιασμό ανάλογο με την παλαιότερη απόπειρα του τέως Δημάρχου κ. Ρογκάκου να δημιουργήσει στο Δήμο Βύρωνα έναν σταθμό μεταφόρτωσης για 7 έως 12 δήμους της Αττικής, μέσα στο περιβάλλον του Υμηττού.
Η κίνηση αυτή παρουσιάζεται από τη σημερινή Δημοτική Αρχή λίγο πολύ ως μονόδρομος. Τα επιχειρήματα που παρουσιάζει αφορούν το μεγάλο κόστος ταφής στους σημερινούς ΧΥΤΑ των απορριμμάτων, το σύντομα απαγορευτικό κόστος συνέχισης της μεταφοράς σε ΧΥΤΑ καθώς θα αυξηθεί υπέρμετρα η σχετική φορολογία, το γεγονός πως η ανακύκλωση μπορεί να φέρει σημαντικούς πόρους στο δήμο τόσο από εξοικονόμηση όσο και από πώληση ανακυκλωσίμων και πως η λύση στα απορρίμματα αποτελεί λύση για το περιβάλλον που απαιτεί και επιτρέπει τη θυσία μέρος του χώρου του Υμηττού ως χώρο τέτοιας χρήσης.
Στις κινήσεις αυτές που ξεκινούν από το Κεντρικό Κράτος και την Περιφέρεια παραγνωρίζεται και περισσεύει ο δημόσιος χαρακτήρας των υπηρεσιών του δήμου, ο κίνδυνος των ιδιωτικοποιήσεων βασικών υπηρεσιών και τα αποτελέσματα που θα έχει αυτό στους δημότες, η επιβάρυνση του δήμου από μία υπερτοπική κίνηση οχημάτων και απορριμμάτων, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι, η περαιτέρω καταστροφή και υποβάθμιση του Υμηττού.

Χαρακτηριστικές ήταν οι τοποθετήσεις:
- Των ΠΟΛΙΤΩΝ του ΒΥΡΩΝΑ που τόνισαν τη σημερινή άσχημη θέση της υλικοτεχνικής υποδομής της υπηρεσίας καθαριότητας, το χρηματοδοτικό πλαίσιο του σχεδίου, την προστασία του περιβάλλοντος χώρου του Υμηττού και την ανάγκη οι υπηρεσίες καθαριότητας να παραμείνουν με δημόσιο πρόσημο.
- Του Σωματείου Εργαζομένων ΔΒ που με μια λιτή ανακοίνωση δήλωσε πως αντιτάσσεται στην μελέτη καθώς δεν αποκλείει την ιδιωτικοποίηση της υπηρεσίας καθαριότητας και της ανακύκλωσης ενώ δεν διασφαλίζει και βασικά ζητήματα της υλικοτεχνικής υποδομής, ούτε έλαβε υπ’ όψιν μία διαδικασία διαβούλευσης με τους άμεσα συμμέτοχους, τους εργαζόμενους και το Σωματείο τους.
- Του κ. Σουλιώτη που τόνισε το ζήτημα της διαδικασίας συζήτησης της Επιτροπής Διαβούλευσης, το θέμα της καταστροφής του Υμηττού και του κόστους του σχεδιασμού που παρουσιάζεται.

Υπήρξαν ερωτήσεις αλλά ακολούθησαν και τοποθετήσεις μεμονωμένων εργαζομένων στην ανακύκλωση που έθεσαν τα τεχνικά ζητήματα ανακύκλωσης απορριμμάτων αλλά και δημοτικών συμβούλων από τις δημοτικές παρατάξεις.
Προφανώς η λύση για τη διαχείριση των απορριμμάτων σε έναν πυκνοκατοικημένο αστικό δήμο όπως ο Βύρωνας δεν μπορεί να είναι η χωματερή της Φυλής.
Από την άλλη το σημερινό πρόγραμμα ανακύκλωσης του δήμου έχει φθάσει τα όρια του καθώς χρησιμοποιείται περιορισμένο προσωπικό, δεν υπάρχει εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των δημοτών, δεν υπάρχουν κίνητρα προς τους δημότες που να πριμοδοτούν την ανακύκλωση, ο υλικοτεχνικός εξοπλισμός είναι ανεπαρκής και ξεπερασμένος.
Είναι σαφές πως χρειάζεται επανεκκίνηση και επανασχεδιασμός της υπηρεσίας καθαριότητας πάντα υπό το πρίσμα του δημόσιου κοινωνικού χαρακτήρα. Η άμεση ενίσχυση της ανακύκλωσης χωρίς την συμμετοχή ιδιωτικών εταιρειών, η χρηματοδότηση του Δήμου για τα ανακυκλώσιμα υλικά, κίνητρα στους δημότες όπως η μείωση των δημοτικών τελών κ.λ.π.
Η λύση ωστόσο δεν μπορεί να είναι ο δήμος Βύρωνα να αποτελέσει μελλοντικό χώρο συγκέντρωσης απορριμμάτων (έστω ανακυκλώσιμων) για τους όμορους δήμους. Αυτό το σχέδιο θα δημιουργήσει προσέλευση απορριμμάτων καθώς το λειτουργικό κόστος διαχείρισης στο δήμο Βύρωνα θα είναι μικρότερο από το σημερινό ΧΥΤΑ, θα φέρει έσοδα στο δήμο «αρμέγοντας» τους όμορους δήμους στη λογική «για να πάμε τα σκουπίδια στο ΧΥΤΑ μας κοστίζει 40€ ο τόνος, ενώ για να τα πάμε στο Δήμο Βύρωνα θα μας κοστίζει 20€», αλλά και θα μετατρέψει τον Δήμο Βύρωνα και τον Υμηττό σε «πάρκινγκ» μεγάλου όγκου απορριμμάτων με σαφή υποβάθμιση του ορεινού όγκου του Υμηττού και με πολλά ερωτηματικά για το τελικό κόστος των υπηρεσιών καθαριότητας προς τους δημότες καθώς σταδιακά δεν αποκλείονται ιδιωτικοποίησεις και συμπράξεις με ιδιώτες επιχειρηματίες.
Δεν μπορεί ακόμη μέρος της λύσης να είναι η περαιτέρω υποβάθμιση και η καταστροφή του Υμηττού. Έχω την βαθιά πεποίθηση πως σε ένα λεκανοπέδιο που καταστρέφει τα ποτάμια του, τους ελεύθερους χώρους του, το περιαστικό πράσινο και γίνονται όλα αυτά αντιληπτά ως «κενός χώρος» για να δημιουργεί φθηνά έργα η εκάστοτε κεντρική και τοπική εξουσία και οι επιχειρηματίες, δεν πρόκειται τελικά να υπάρξουν ανθρώπινες λύσεις για τους δημότες και τους εργαζόμενους. Μόνο αδιέξοδα.
Ήδη στο χώρο του Υμηττού λειτουργούν εδώ και χρόνια σειρά έργων (στρατόπεδα, βενζινάδικα, νταμάρια, εκκλησιαστικοί ελαιώνες, πάρκινγκ, αθλητικές εγκαταστάσεις, σχολεία και ήδη –να μην το ξεχνάμε- ένας σταθμός μεταφόρτωσης απορριμμάτων του Δήμου).
Επιπλέον, τις τελευταίες δεκαετίες, ειδικά οι περιοχές του Υμηττού που εφάπτονται με το οικιστικό σχέδιο, αντί να αναβαθμίζονται, να διαμορφώνονται ως ελεύθεροι χώροι και να αναδασώνονται, συστηματικά αποψιλώνονται, εγκαταλείπονται ή μεταφέρονται σε αυτές χρήσεις από ιδιώτες και δήμους και τελικά εξαφανίζονται.
Όταν χτίζεται ένα σχολείο ή ένα γήπεδο και καταστρέφουμε με ευκολία ένα δάσος πρέπει κάποτε να αναρωτηθούμε τί ακριβώς μαθαίνουμε τα παιδιά που στέλνουμε σε αυτό το σχολείο, αυτό το γήπεδο. Τί πολιτισμό και πόσο τα μαθαίνουμε να αγαπούν τη ζωή, τη ζωή τη δική τους.
Λύση μπορεί να υπάρξει με την απαίτηση και τον αγώνα να δοθούν από την κεντρική διοίκηση ουσιαστικοί πόροι για να τονωθούν υπηρεσίες ελέγξιμες με δημόσιο πρόσωπο και πρόσημο, κόντρα με τις πολιτικές των μνημονίων.
Με σεβασμό στη ζωή των εργαζομένων και των δημοτών.
Με έναν σχεδιασμό ανακύκλωσης στη πηγή με επιστημονικό σχεδιασμό και επαρκή υλικοτεχνικό εξοπλισμό.
Με σταθμό μόνο συγκέντρωσης και πρώτης διαλογής αποκλειστικά «καθαρών» ανακυκλώσιμων απορριμμάτων (γυαλί, χαρτί, πλαστικό, ξύλο, μέταλλα, αλουμίνιο, καμένα έλαια) εντός του οικιστικού σχεδίου της πόλης, εύκολα προσβάσιμο από τους πολίτες και αποκλειστικά και μόνο για τις ανάγκες του Δήμου μας, με σκοπό την περαιτέρω προώθηση των υλικών προς πώληση και αξιοποίηση.
Με την ταυτόχρονη απαίτηση για έναν κεντρικό σχεδιασμό που θα περιλαμβάνει:
ð Εθνικό Φορέα Διαχείρισης Απορριμμάτων με μικρά και αποκεντρωμένα σημεία συγκέντρωσης, διαλογής και περαιτέρω επεξεργασίας. Ένας τέτοιος φορέας θα πρέπει να έχει δημόσιο πρόσημο, ενταγμένος στον εθνικό οικονομικό σχεδιασμό και την παραγωγή.
ð Με ειδική νομοθεσία και κεντρική υπηρεσία για την προστασία των υδάτων και της ατμόσφαιρας από υγρά και αέρια λύματα και τη διαχείρισή τους.
ð Η ανακύκλωση να διαχειρίζεται το 50-60% του συνολικού όγκου απορριμμάτων στη χώρα και με στόχο να ξεπεράσει το 80%.
ð Εργοστάσια διαχείρισης των ανακυκλώσιμων υλικών (π.χ παραγωγή βιοκαυσίμων κ.ά.) εκτός οικιστικού σχεδίου ή έστω ενός κρατικού δικτύου πώλησης και διάθεσης των ανακυκλώσιμων υλικών.
ð Καθορισμό χώρου εκτός οικιστικού σχεδίου για ταφή και κομποστοποίηση αποκλειστικά πράσινων απορριμμάτων για όλους τους δήμους του Λεκανοπεδίου και σταθμό παραγωγής βιολιπασμάτων.
ð Σταθμό διαχείρισης εκτός οικιστικού σχεδίου επικίνδυνων λημμάτων και απορριμμάτων.
ð Σταθμό ΧΥΤΑ υγειονομικής ταφής ή άλλης επεξεργασίας επιστημονικά τεκμηριωμένης και καθορισμένης άλλων απορριμμάτων που δεν μπορούν να διαχειριστούν και να ανακυκλωθούν με άλλους τρόπους, πάντα εκτός οικιστικού σχεδίου.
Αντί όλων αυτών –για άλλη μία φορά– η σημερινή Δημοτική Αρχή του κ. Κατωπόδη προτιμά γνωστές και «δοκιμασμένες» συνταγές υποβάθμισης, βαδίζοντας με τις επιλογές της κεντρικής εξουσίας.
Μέχρι τώρα κρίνονται από τη διαχείρισή τους απογοητευτικοί.
Πλέον αρχίζουν να γίνονται και επικίνδυνοι…

Δεσμός για το κείμενο της 13σέλιδης περίληψης που απέστειλε ο Δήμος Βύρωνα στους φορείς
https://drive.google.com/file/d/0Bw4XFLNnjq1cODFNaTBSSGx4Y0E/view?usp=sharing

Δεσμός για το κείμενο της μελέτης για την καθαριότητα που απέστειλε ο Δήμος Βύρωνα στους φορείς
https://drive.google.com/file/d/0Bw4XFLNnjq1cdGRIR2VrSjJNaFE/view?usp=sharing